गुफा डाँडा जाँदै छौं । मेलम्ची बजार छाडेर हाम्रो गाडी केही मात्र उकालिएको थियो, मेलम्चीलाई हवाइजहाजको झ्यालबाट हेरेजस्तो हेर्नुपर्ने भइसक्यो । २०७८ असारमा आएको ठुलो बाढीको त्रासदी र चर्चा अझै सकिएको छैन । यता आउनुअघि बजार खाना खाएको पाँच तल्ले होटेल नै पनि डेढ तल्लासम्म चुर्लुम्मै डुबाएको थियो । त्यही चर्चा गाडीभित्र चल्यो । गुफा…
न्युरोड, काठमाडौंस्थित नेपाल–भारत सांस्कृतिक केन्द्रको पुस्तकालयमा बौद्ध सम्पदास्थल सम्बन्धी एउटा डकुमेन्ट्री प्रदर्शन हुँदै थियो । त्यहाँ अचानक विवाद उठ्यो । विवादले चर्को रूप लियो । प्रश्न थियो, बुद्ध कहाँ जन्मेका हुन् ? डकुमेन्ट्रीमा बुद्धको जन्म भारतको उत्तरी सीमामा भएको भनिएको थियो भने लुम्बिनी भनेर देखाएको दृश्य चाहिँ नेपालकै थियो । कुरा स्पष्ट थियो– भारतको उत्तरी…
एकातिर गुफाको बनौट र आकृतिले आश्चर्यचकित थियौं भने अर्कोतिर आचार्य पद्मसंभवसँग सम्बन्धितस्थल भएर श्रद्धाले नतमस्तक भयाैं मारातिका (हलेसी)लाई गन्तव्य बनाएर हुँइकिएको हाम्रो गाडि रोक्दा बेलुकाको सात बजिसकेको थियो। बौद्धजगतले मारातिका भन्ने ठाउँ हलेसी नामले बढी प्रचार पाएको छ। बिहान ६ बजे काठमाडौंबाट भक्तपुर, धुलिखेल, नेपालथोक, खुर्कोट, घुर्मी, ओखलढुँगा, जयरामघाट हुँदै गन्तव्य पुग्दा गाडिले २२५ किलोमिटर…
नेपाली साहित्यको अनुशीलन गर्नेका लागि घटराजभटट्राई नौलो नाम होइनन् । काव्यकृति तथा समालोचनाका कृतिहरु थुप्रै छन् । उनका कृतिहरुमा नियात्रा पनि भएको कुरा त्यत्ति चर्चाको विषय बनेको छन । ‘डोल्पाको छोटी’ (वि.सं. २०३९) पछि अर्को नियात्रा कृति हो– गोराईँकुण्ड (वि.सं. २०४६) । उनको समालोचनात्मक लेखनभन्दा फरक छन्– नियात्रा लेखन । जेठ १२ (वि.सं.२०४५) को विहान…
सुर्खेत उपत्यकाकाे प्रमुखतम् अाकर्षण काँक्रेविहार हाे । उपत्यकाकाे दक्षिणतर्फ सम्म मैदानकाे बीचमा पूर्वपश्चिम लाम्चिएकाे एउटा डाँडा छ र त्यही डाँडामा अवस्थित लाटीकाेइली नामकाे ठाउँमा बाैद्ध वास्तुकलाले युक्त काँक्रेविहार अवस्थित छ ।
‘‘हेर्दा बाहुनडाँडालाई जोन उडले धेरै दिएजस्तो देखिन्छ तर धेरै पाउने त जोन उड आफै पो हो त ।’’
केही अगाडि बढेपछि चौडाबाटो आइपुग्यो । तानसेनबाट बनाउँदै ल्याएको मोटर बाटो रहेछ । त्यही बाटो हुँदै झरेर रानीमहलको प्राङ्गनमा पुगें ।
सोलुखुम्बुको स्याङ्बोचे एअरपोर्टबाट उडेको हेलिकप्टर केही मिनेट भित्रै थामेको पावरहाउस अगाडिको हेलिप्याडमा रोकिन पुग्यो । खादा लिएर बसिरहेका स्थानीयहरूबाट स्वागत पायौं । एउटा कुरा, खादा ओढेको मेरो पहिलो अनुभव त्यही हो । सोलुखुम्बुको चिसो चिसो वातावरणमा तातो तातो चिया खाइयो । विद्युतको पावर हाउस हेरियो । सँगै एउटा गुम्बा थियो, त्यहाँ त्यस्तै एक घन्टाजति बिताएर…
रुरु पुग्न रिडी बजार भएर मात्रै पुग्नु पर्छ भन्ने होइन रहेछ । हामी गुडेकै बाटोबाट फाटेर निस्केको एउटा अर्को बाटो मन्दिरसम्मै पुग्दो रहेछ । यही बाटो भएर ओर्लेको एउटा ठूलो बस नदी किनारमा आएर रुक्छ र मान्छेहरु फुत्तफुत्त भित्रबाट निस्कन थाल्छन् । तीमध्ये केही वरिपरि तहलिन थाल्छन् त कोही बसको छटमा चढ्न । छटबाट केही…
बौद्धहरू बौद्ध स्थललाई अत्यन्तै गौरव र मान राखेर तीर्थस्थलका रूपमा विकास गरी तीर्थ यात्रा गर्दछन् । यस्ता तीर्थहरू गौतम बुद्धसँग मात्रै सम्बन्धित हुनुपर्दछ भन्ने छैन । विभिन्न बोधिसत्व एवं प्रमुखतम् बौद्ध भिक्षुहरूसँग सम्बन्धित ठाउँलाई पनि उत्तिकै महत्व दिने गर्दछन् । यसरी नै आफ्नो गुरु वा गुरु परम्परासँग सम्बन्धित ठाउँलाई पनि तीर्थ नै मानी भ्रमण गर्दछन्…
