ललितपुरको धापाखेलस्थित नागदहबाट सीधा पूर्व फर्कंदा तीन वटा डोको घोप्ट्याइ राखेकाजस्ता वन जंगलले ढाकिएका थुम्काहरु लहरै उभिएको देख्न पाइन्छ । यी थुम्काहरु गोदावरी नगरपालिकाको वडा नं १३ अन्तर्गत झरुवाराशीमा पर्दछ । तीन थुम्कामध्ये पूर्वतर्फको करीव १ हजार ५ सय सात मिटर उचाइको थुम्कालाई कैलाश पर्वत पनि भनिन्छ र यहाँ सन्तानेश्वर मन्दिर रहेको छ ।
अहिले सन्तानेश्वर मन्दिर भनिए पनि यो पुरानै नाम भने होइन । स्थानिय नेवार समुदाय यो ठाउँलाई हाछिंगल भन्छन् भने देवललाई ‘हाछिंगल महाद्यः’ भन्दथे । तर हिजोआज स्थानिय नाम परिवर्तन गरेर सन्तानेश्वर महादेव राखिएको छ ।
सुरुमा यो सानो देवस्थल मात्रै थियो तर पछि विकास हुने क्रममा आजभोलि सन्तानेश्वर महादेव मन्दिरको निर्माण गरिएको छ र भव्य पनि देखिन्छ । पुरानो सानो वास्तु संरचनालाई छोपेर भनुँ वा बीचमा राखेर ठूलो मन्दिर बनाइएको हो । पुरानो संरचनालाई भित्र देख्न पाइन्छ ।
काठमाडौं उपत्यकाका ६४ शिवलिंगमा यस स्थानको शिवलिंग पनि गणना हुन्छ । यस्तो भन्नुको तात्पर्य विशेष महत्वको हुनु हो । यहाँ रहेको शिवलिंग अन्यजस्तो मानव निर्मित नभएर प्राकृतिक अवस्थाको हो । यसलाई कलाको निर्माण हुनुअघि नै थापना गरेको पनि मान्न सकिन्छ ।
पहिला यहाँ सानो मन्दिर मात्रै भएको होइन, यहाँ टुप्पोसम्म पुग्ने गतिलो बाटो पनि थिएन । बाटोको अभावमा भक्तजनहरु चार हात खुट्टा टेकेर माथि पुग्नु पर्दथ्यो । तर अहिले ढुंगा ओछ्याएर दुई तर्फबाट सिंढी बनाइएको छ । ३ सय ६६ वटा ढुंगा नापेपछि मन्दिर परिसर पुगिन्छ ।
मन्दिर क्षेत्र एक प्रकारले टावरजस्तै भएको छ । यहाँबाट काठमाडौं, भक्तपुर र ललितपुरको दृष्यावलोकन मज्जाले गर्न सकिन्छ । यहाँ ललितपुरको धापाखेल, चापागाउँ, थैब, बाँडेगाउँ, तौख्यः र गोदावरीबाट पुग्न सकिन्छ । लगनखेलबाट झरुवाराशीसम्म सार्वजनिक यातायात संचालन छ । यहाँसम्मको दुरी काठमाडौंबाट १२ किलोमिटर र पाटनबाट ६ किलोमिटर रहेको छ ।
(लेखक महर्जनका बारेमा थप जानकारीका लागि basantamaharjan.com.np)
