पोखरा भनेर जति उछालपाछाल गरेर घुम्न गएपनि पुग्ने उही फेवाताल हो । उही डेविड फल्स हो । महेन्द्र पुुल र महेन्द्र गुफा पनि पुग्छन् । अलि यता उता गयो भने अन्दूमाथिको विश्वशान्ति स्तूप र त्यसको पारी सराङकोट । सूूर्योदयको दृष्य हेर्न गज्जब हुन्छ, सराङकोटबाट । यी जम्मै ठाउँबाट देखिने माछापुच्छे्र हिमालको कुरा त छँदै छ । पोखरा उपत्यका भन्नु त्यत्ति मात्रै हो त ? मुस्ताङबाट फर्कदै गर्दा हवाइ जहाजको झ्यालबाट फेवातालबाहेक अरु तालतलैया पनि देखेको छु । बेगनास र रूपा दुई तालको बीचमा एउटा हरियो पहाड देखेर अचम्म लागेको थियो, दुुई ताललाई एउटा सानो बाटोले छुट्याएजस्तो । झ्यालबाटै फोटो खिच्न भ्याएको पनि थिएँ । उति बेलै यी तालहरू पनि घुम्ने सकसक लागेको थियो । पोखरा आउँदा जाँदा बाटोमैं बेगनास ताल जाने संकेत चिन्ह देख्थें । बेगनास ताल लेखनाथ नगरपालिकमा पर्छ । बेगनास ताल जान पृथ्वीचोकबाट गाडी चढें र १३ किलोमिटर पूर्व हुइँकिएँ ।
राजमार्गको छेउमा गाडी रोकियो । झरें । बाटो सोधिराख्नु जरुरी भएन, किनभने सूचना पाटी छ, अनि फराकिलो बाटो उत्तरतिर लम्किरहेको छ । त्यही बाटो पछ्याए पुुग्छ । निर्धक्क भएर पाइला चाल्दै अगाडि बढ्छु । अलि भित्र जानु पर्छ बेगनास ताल पुग्न ।
फेवाताल जति चर्चामा छैन बेगनास ताल । प्रचार सामग्री पनि खासै देख्न पाएको थिईंन । कसैले यस्तो उस्तो भनेर सुनाएको पनि छैन । त्यही भएर बेगनासको नजिक पुग्दासम्म पनि मानसपटलमा कुनै आकृति नाच्न आएन । तर, बेगनास ताल पनि ठुलै रहेछ । राम्रो पनि । ३.७३ वर्ग किलोमिटरमा फैलिएको छ । वि.सं. २०४४ मा बाँध बाँधेपछि २२० हेक्टरबाट बढेर ३७३ हेक्टर पुगेको हो । ७.५ देखि १०.६ मिटर गहिराई भएको यो ताल अलि खोंचमा परेर होला, चिसोचिसो हावा चलिरहेको थियो ।
डुंगा शयर गर्न आउनेभन्दा पर्खिरहेका डुंगाहरूको संख्या बढी देखियो, बेगनासमा । घुम्न आउनेहरूको रमाइलो हेर्दा पनि रमाइलो नै लागिरहेको थियो । अनि मेरो क्यामेराबाट पनि आवाज निस्कन थाल्यो, खिचिक्क खिचिक्क ।
आआफ्नो स्वभाव हो, मलाई नौका विहार गर्नुभन्दा हेर्नमा बढी आनन्द आउँछ । तालमा पस्दादेखि एक खालको डर अनि टेन्सन सुरु हुन्छ । बरु म ¥याफ्टिङमा हेलिन सक्छु । यद्यपि धेरै नौका विहार गरेको ठाउँ फेवाताल नै हो । त्यो दिन साथमा कोही साथी हुँदो हो त यहाँ पनि गर्थेंं हुँला । एक्लै मन लागेन । अनि हेरेर मात्रै कति बस्नु ?
बेगनास तालमा यही एउटा मात्रै हेर्ने कुरा हो र ? अरु केही छैन र ? एउटा सानो बजार छ, अस्तव्यस्त । कुनै नौलो कुरा भएन । फर्कनु ? तर फर्कन पटक्कै मन मानेन । त्यतै समय बिताउन मन लागिरहेको छ । बसपार्कको चहलपहल नियालेर हेरिरहेँ । यहाँबाट अन्यत्र ठाउँ जाने बसहरू लाग्छ तर अलि टाढाटाढै पुग्ने । ती ठाउँहरूको जानकारी पनि थिएन । यस्तैमा थाहा भयो, अलि पर डाँडा चढ्ने हो भने रूपा ताल देख्न पाइन्छ । रूपा र बेगनास आमनेसामने नै देख्न पाइन्छ । के खोज्छस् ? भनेर कसैले सोधेजस्तै भयो मलाई । बस चढेर जान सकिने रहेछ । तर बस आउने कहिले कहिले । आफ्नै गाडी भए पो आफू खुसी जान पाइन्थ्यो । अनि फेरि अर्को कुरा थाहा भयो, घुम्न आउनेहरू त्यहाँसम्म हिडेरै जान्छन् । म पनि थोरै आराम गर्न आएको हुँ र ? हिड्नमै रमाउने मलाई यति जानकारी नै लाख भयो ।
बाटो सोधें । बेगनास तालको छेवैमा रहेको बसपार्कबाटै सुुरु हुने उही उकालो लागेर जाने रहेछ । धेरै उकालो छैन, अर्को बाटो छैन भनेपछि निर्धक्क भएँ । कुनै जमानामा हिड्ने बाटोलाई नै अलि फराकिलो पारेर मोटर गुड्ने बनाइसकेको छ ।
उकालो उक्लिंदै जाँदा खुट्टालाई भलै कष्ट होला, आँखा र मनमस्तिष्कलाई आनन्दित नै हुन्छ । यसरी उक्लिएर उँभोबाट उँधो हेर्दाको दृश्य मलाई औधी मन पर्छ । त्यो पनि नयाँ ठाउँमा मन नपर्ने कुरै भएन । अलिकति मात्रै उकालो हिडेको जस्तो लाग्छ, मज्जाले उचाइमा पुगिसकेको रहेछु ।
एउटै मात्र बाटो, बाटो हराउने डरै भएन । चारैतिरका दृष्यहरू अवलोकन गर्दै म यस्तरी हिडिरहें, विन्दास शब्दको अर्थ शब्दकोशमा होइन, त्यहाँ भेटाइरहें ।
जीवन संगीनी अमिका राजथलाबाट बरोबर सुनेको थिएँ, आफ्ना दुई साथीसँग यही बाटो हिडेर लमजुङ पुगेको । उनी हिडेको बाटो यही हुनुपर्छ भन्ने लख काटें । उनको त्यो यात्रा विवाहअघिको हो । यही बाटो अब पनि सँगै हिड्न पाएको भए बेग्लै आनन्द आउँथ्यो । पोखरामा त संगै आएकै हौं, तर कामकुराले उनी उतै अलमलिनु प¥यो । म मात्रै यतातिर फुत्त निस्केको । फोन नगरी बस्न सकिनँ । हिंड्दाहिंड्दै फोन गरें । फोन लाग्यो पनि । मेरो कुरा सुनेर ज्यादै खुसी भइन् । साथीहरूसँग हिड्दाको सम्झना र मसँगको कल्पनाले पुलकित बनाएछ क्यारे ।
बाटोको दायाँबायाँ हरियो परियो । बाटोभन्दा पर पर देखिने दृष्यहरू पनि हरियै । घाम त लागिरहेकै छ तर गर्मी कत्ति पनि छैन । बरु शितल हावाले सुम्सुम्याउन आइरह्यो । अनि पाइलाहरू लम्किरहेकै छन् ।
एउटै मात्र बाटो छ भनेको, एक ठाउँमा पुगेपछि त अचानक फाट्यो । अब कसैलाई नसोधी धरै भएन । बाटो छेउछाउ घरहरू छन् । स्थानीयहरूको चलहपहल पनि छ । कसैलाई सोध्छु त उल्टै सोध्छन् जानुपर्ने कहाँ हो ? यत्तिकै घुम्न निस्केको अनि बेगनास र रूपाताल हेर्न आएको भनें । उसो भए यताबाट जानुस् भनेर देखाएको बाटो अलि ओरालो ओरालो र घुमाउरो । अलिपर पुछारमा एउटा भ्यूटावर देखें । त्यहींबाट देख्ने रहेछ रूपा र बेगनालाई एकै बाजी ।
दुई बेग्लाबेग्लै ताल एउटा डाँडाले छुट्याएको दृष्य हवाइजहाजबाट हेर्दा र यहीँ आएर हेर्दा बेग्लाबेग्लै मज्जा आउँदो रहेछ । त्यही दुई ताललाई छुट्याउने डाँडामा उभिएर पुनः रूपा र बेगनाललाई हेर्दा कम्तीको मज्जा आएन ।
भ्यूटावर उक्लेर दुबैै ताल एकै बाजी हेर्न आउनेहरू आउँछन्, जान्छन् । उनीहरूलाई अन्त पनि भ्याउनु छ होला र जान्छन् । तर म त बिन्दास, केही हेर्नु छैन यहीँका कुराहरू हेर्नु बाहेक । त्यहाँ म अलिबेर अलमलिएर बसें ।
रूपातालमाथि रूपाकोट रहेछ । त्यहाँबाट अझ राम्रो देखिँदो रहेछ । कोट भनेपछि इतिहासको विद्यार्थी मेरो कान ठाडो हुनुु स्वाभाविक हो । तर त्यता लाग्ने सुविधान छैन मलाई । समयको पावन्दी छ । पोखराकै अन्य तालहरूको पनि जानकारी लिइयो । जानकारी मात्रै हो, ती तालहरूमा पनि जान सकिन्न यो पटक । जसरी काठमाडौं मन्दिरै मन्दिरको सहर हो, जनकपुर पोखरी नै पोखरीको सहर अनि पोखरा तालैतालको उपत्यका । बेगनास ताल हेर्न गएको म रूपाताल पनि हेर्न पाएँ ।
अनि जसरी जुनबाटो त्यहाँ गएको, त्यसरी नै त्यही बाटो फर्के ।
(सबै फाेटाे लेखक स्वयंकाे)
